ZER DA CURRICULUMA?

Joan zen ostiralean, hilak 19, didaktikako klasean curriculumari buruz aritu ginen solasean eta gaurkoan, curriculumari buruzko hainbat ideia erantzuten saiatuko naiz, hala nola: zer da curriculuma? zein dira bere oinarriak? curriculum mota bakarra al dago?

Ariketa hau burutzeko, lagungarriak egingo zaizkigu bai  Sebarrona, Acaso eta Nuere (2005) izeneko autorren Curriculuma eta baita El curriculum oculto visual: aprender a obedever a través de la imagen testu edota artikuluak.

Lehenik eta behin, egokia litzateke Curriculumaren inguruko zehaztapen txiki bat egitea; testuaren aburuz., curriculuma ikastetxeek landu behar dituzten kontzeptuen multzoa da.

Ondoren eta dakigun bezala, curriculuma zati ezberdinez osatzen da; hasteko, curriculumaren oinarriak azalduko dizkizuet. Curriculuaren oinarriak bost dira eta lehena oinarri filosofikoa da. Izenak adierazten duen gisan, filosofiarekin lotua dago non teroria filosofikoek ltura zuzena izan duten korronte pedagogikoekin. Gainera, positibismoak betidanik aldarrikatu izan ditu bai planifikazioa, bai ebaluazioa eta bai prozesuak metodo esperimentala sortzeaz gain. Bigarren oinarria, testuinguru sozialarekin lotua dago curriculumean ikastetxearen, kaslearen eta irakaslearen dimentsio soziala islatzen bait da. Honez gan, urriculuak gizartearen beharrak asetu behar ditu. Ondoren, oinarri epistemologikoa dugu non esparru desberdinek osatutako jakintza zientifikoan oinarritzen den. Bestalde, egokia da epistemologiaren ikuspuntua kontutan hartzea ikastetxearen egoera ezinbestekoa bait da helburu eta edukiak adierazteko. Lugarrenik, ezagutza psikologikoa dugu, beharrezkoa dena irakaskuntza-ikaskuntza prozesuan. Azkenik, oinarri pedagogikoa dugu non irakasleen esperientzia teorikoa eta sintetizatzailea biltzen dituen.

Oinarriak alde batera utziz, Espainiako curriculumak maila ezberdinetan sailkatzen direla jakin behar dugu. Curriculumak lau mailatan banatzen dira eta eredu irekia dela diote, hau da, autonomia erkidego bakoitzak bere erara moldatzeko aukera izango du hein batean behintzat. Honako argazki hau egokia da maila ezberdinak argi azaltzeko:

Curriculumaren diseinuari dagokionez, hiru zatitan banatzen da, helburuak, edukiak eta ebaluazioa. Helburuekin hasiz, hezkuntza prozesuaren bidez lortu nahi diren asmoak direla esan dezakegu; balore filosofiko eta sozialetan dute jatorria eta pedagogia arduratzen da helburu hauek ezartzeaz. Ondoren, edukiak ditugu, hauek, ikasleak bereganatu beharreko jakintza multzoak direla adierazi dezakegu. Orain dela urte batzuk edukiak helburuen menpe zeudela pentsau arren, guar egun, helburu izatera iritsi daitezke. Edukiak modu askotara antolatu daitezke, esaterako, IIP-k honako irizpide hauen arabera sailkatzen ditu:

- Hurbileko edukiei hurrunekoei baino garrantzia gehiago eman

-Oinarrizko edukiak nabarmendu

-Gogoratzeko errazenak diren edukiei lehentasuna eman

-Luzaroan irauten duten edukei garrantzia eman; hala nola zientziari.

Bestalde, OPC-k edukien antolamendurako beste formula bat erabiltzen du, honek, edukiak multzoka aurkezten ditu, esaterako, curriiculuma gaika antolatzen du,

Metodologiari dagokionean, ikasleek eta irakasleek egin beharreko jardueraz zehazten ditu, honez gain, estrategiak planteatzea ere eskatzen du. Metodologiaren irizpiderik nagusienetakoa ikaslea subjektu aktiboa izatea da, ezin da ikaslea entzutera, imitatzera, hitz egitera... behartu jarduera hauek ere egin beharko dituen arren.

Baliabide didaktikoekin jarraituz, Curriculuma gauzatzeko erabiltzen diren tresnak direla esan dezakegu. Baliabideen arlo honetan, ekonomiaren arabera hartzen dira erabakiak, beraz, ikastetxearen egoeraren inguruko informazioa edukitzea ezinbestekoa da. Honez gain, ikaskuntza egituratzen dute, ikasleak motibatu eta metodologia zaharkitua ez gelditzea ekiditen dute.

Ondoren, ebaluazioa dugu non honen bitartez planifikazioari eta curriculumari dagozkien erabakiak hartzeko informazioa lortzen dugun. Ebaluazioak hiru pauso ditu, lehena diagnostikoa da non ikastetxaren curriculuma aurrera erabateko behar diren tresnak sartzen diren bertan. Bigarrenik, prozesuaren ebaluazioa curriculuma aplikatzean egingo da, honela aurreikuspenak aldatzeko aukera egongo bait da. Hirugarrenik, emaitzaren abaluazioa dugu non ikasleak egindako jardueren bitartez ikasitakoa neurtuko den. 

Jarraian, curriculum ezkutuaren inguruan arituko gara. Curriculum ezkutua zera da, ezplizituki ematen ez diren ikasketak dira, ikasle eta irakasleen artean ematen direnak. Curriculum mota hau ez da ino agertzen eta honen bidez ikasitako edota barnetautako edukiek esanahi positibo edo negatiboa izan dezakete. Bestalde, ezkutuko curriuluma, agerikoa izan daiteke. Ikasleek ikasitako edukiak curriculum ofizialean ez egotean, ezkututik datoela ikus dezakegu eta hau, gelako altzari edo materialaren bidez transmiti dezakegu.

Gainera, ikastetxe batzuetan hain beharrezkoa den uniformea ere ezkutuko curriculumaren barruan kokatzen da. Honek, hainbat faktore ezberdin dakartza berarekin, hala nola, norberaren nortasuna ezkutatu beharra; beraz, uniformeak norberaren estiloa, nortasuna edota janzteko era ukatzen ditu denak era berdinean janztera behartuz. Azkenik, esan dezakegu, curriculum ezkutuak, zeharka bada ere, edukiak transmititzen laguntzen duela non haur horiei baliagarriak egingo zaizkien etorkizuenan. Ezkutuko curriculuean transmititzen diren edukien arabera, gizartea eta etorkizuna era bateko edota bestekoa izango da; ondorioz, irakasleok zein eduki transmititu erabakitzeko aukerarik onena, sakon hausnartzea eta erabakiak berarekin dakartzan faktore guztiak kontuan hartzea dela deritzot.

Zuen barruan zertxobait mugitu edo zerbait berria ikasi duzuelakoan, beste bat arte!